Samouzdrawianie - Zmień swoje życie!

Wątroba to nasz największy organ. Waży prawie dwa kilogramy i jest niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jej głównym zadaniem jest pochłanianie i neutralizowanie trucizn w naszym organizmie, a także produkowanie żółci, która wykorzystywana jest do trawienia tłuszczów.

Położenie wątroby

Gdzie jest wątroba w naszym organizmie? Używając naukowego języka powiemy, że wątroba leży w prawym podżebrzu pod przeponą sięgając także górnego nadbrzusza i lewego podżebrza. Mówiąc prościej, narząd ten znajduje się pod przeponą i nad żołądkiem po prawej stronie nadbrzusza.

Budowa wÄ…troby

Wątroba zbudowana jest z czterech płatów:

• prawego
• lewego
• czworobocznego
• ogoniastego

Wątroba składa się w 70% z hepatocytów, czyli tzw. komórek wątrobowych, a także z komórek wrzecionowatych i gwiazdkowatych oraz lipocytów, gromadzących tłuszcz. Narząd ten jest bardzo mocno ukrwiony (w jednej chwili może się w niej znajdować nawet 15% krwi całego organizmu). Komórki wątrobowe w większości pokryte są otrzewną, czyli błoną surowiczą.

WÄ…troba – funkcje peÅ‚nione w organizmie

Wątroba pełni wiele różnych funkcji w naszym organizmie. To właśnie tu dochodzi do przemian składników odżywczych dostarczanych wraz z pokarmem. Wątroba wytwarza i gromadzi glukozę, pełniąc rolę zbiornika naszego podstawowego materiału energetycznego, a także wytwarza blisko 85% wszystkich białek znajdujących się w osoczu krwi. Powstają w niej również aminokwasy niezbędne do przeprowadzania dalszych syntez.

Najwięcej pracy wątroba wykonuje w związku z tłuszczami. To tam ulegają one przekształceniom w lipoproteiny i cholesterol, z którego powstaje żółć, niezbędna w dalszym procesie trawienia tłuszczów w jelicie. W ciągu doby wytwarzane jest około 500-1000 ml tej cennej substancji. Bez wątroby organizm nie byłby także w stanie wchłaniać witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).

Wątroba służy nam także jako magazyn wielu cennych substancji. W narządzie tym gromadzi się witamina A, D, B12 oraz żelazo.

Jedną z najważniejszych funkcji wątroby jest jej zdolność do neutralizowania toksyn dostarczanych do organizmu. To tu rozkładany i neutralizowany jest alkohol i amoniak, a także wytworzone w zbyt dużych ilościach hormony i zanieczyszczające ciało leki i antybiotyki. Dodatkowo, wątroba pochłania różnego rodzaju cząstki pochodzące z tkanek i przedostające się do organizmu z zewnątrz. Trafiają tu fragmenty komórek, uszkodzone białka, wirusy, grzyby, bakterie i pasożyty. Ulegają one degradacji w makrofagach wątrobowych.

Są to najważniejsze funkcje wątroby w organizmie. Oprócz wyżej wymienionych, narząd ten ma jeszcze wiele innych, mniej zauważalnych, ale nie mniej ważnych zadań.

Jak dbać o wątrobę?

Wątroba nie ma łatwego życia. Jej komórki wykonują bardzo niewdzięczną pracę, więc warto nie dodawać im dodatkowej roboty. Żeby nasz narząd pozostawał sprawy przez długi czas, warto przestrzegać następujących zaleceń:

• TÅ‚uszcz roÅ›linny jest lepszy od zwierzÄ™cego – trawienie tÅ‚uszczu wymaga wzmożonego wydzielania żółci. NajwiÄ™kszym obciążeniem dla wÄ…troby sÄ… tÅ‚uszcze zwierzÄ™ce bogate w cholesterol. Z tego powodu warto ograniczyć ilość spożywanego miÄ™sa i postawić głównie na tÅ‚uszcze pochodzenia roÅ›linnego i ryby.
• Alkohol tylko z umiarem – alkohol pity regularnie może doprowadzić do poważnych uszkodzeÅ„ wÄ…troby. Po pewnym czasie dochodzi do nieodwracalnych zniszczeÅ„ w komórkach hepatocytów, co prowadzi do tzw. marskoÅ›ci wÄ…troby. Z tego powodu alkohol należy pić rzadko, a nawet zrezygnować z niego caÅ‚kowicie.
• Powolne jedzenie maÅ‚ych posiÅ‚ków – spożywane przez nas posiÅ‚ki powinny być niewielkie, gdyż jedzenie naraz dużych porcji nadmiernie obciąża wÄ…trobÄ™. Istotne jest także tempo, w którym jemy. Należy jadać spokojnie i dokÅ‚adnie żuć wszystkie kÄ™sy, gdyż tylko wtedy wÄ…troba zdąży dostarczyć odpowiedniÄ… ilość żółci i przechwycić wszystkie szkodliwe substancje. Warto skorzystać również z przypraw, które czyniÄ… potrawy Å‚atwiej strawnymi. Mowa tu o majeranku, jaÅ‚owcu, kminku i oregano. Ograniczyć należy natomiast pieprz, curry i ostrÄ… paprykÄ™.
• Warzywa sÅ‚użą wÄ…trobie – gotowane warzywa sÄ… bardzo korzystne dla wÄ…troby. Znaleźć w nich można wiele witamin i bÅ‚onnik, czyli substancje usprawniajÄ…ce trawienie i wpÅ‚ywajÄ…ce na prawidÅ‚owÄ… przemianÄ™ materii.
• Ostrożnie z lekami – nadużywanie leków bardzo mocno szkodzi wÄ…trobie. Warto zrezygnować z farmaceutyków, które nie sÄ… konieczne. Z lekkim bólem gÅ‚owy da siÄ™ żyć, a uszkodzenia wÄ…troby mogÄ… być bardzo problematyczne.
• Dobrze dobrana suplementacja – suplementy diety o odpowiednim skÅ‚adzie mogÄ… wspomagać funkcjonowanie wÄ…troby.

Ból wÄ…troby – jak rozpoznać i leczyć objawy

Bóle wątroby występują głównie w wyniku uszkodzenia tego narządu. Dolegliwości pojawiają się dopiero w poważnych stanach chorobowych, więc gdy tylko zauważymy pierwsze symptomy, powinniśmy niezwłocznie skonsultować się ze specjalistą. Objawy pojawiają się przede wszystkim u osób, które nadużywają alkoholu lub przez wiele lat wykańczają organizm złą dietą. Najczęściej pojawiającym się problemem jest upośledzenie wytwarzania żółci i zdolności metabolicznych, które mogą doprowadzić do wielu niebezpiecznych powikłań.

Problemy z wątrobą nie są łatwe do wykrycia. Jest to spowodowane tym, że sam narząd nie jest unerwiony, a dopiero jego rozciągnięcie powoduje podrażnienie błony surowiczej (torebki wątroby) i prowadzi do bólu, który jest odczuwany po prawej stronie, tuż pod żebrami. Do rozciągnięcia dochodzi zazwyczaj w wyniku stłuszczania wątroby, jej zapalenia, marskości, torbieli lub nowotworu.

Warto pamiętać, że jeśli narząd nie jest do końca zdrowy, to pojawiają się także inne, dodatkowe objawy bólu wątroby. Wyróżnić możemy m.in:

• bóle brzucha, nudnoÅ›ci i wymioty
• problemy z apetytem
• powiÄ™kszenie wÄ…troby wyczuwalne przy dotyku
• ogólne osÅ‚abienie organizmu
• zaburzenia krzepniÄ™cia krwi
• liczne obrzÄ™ki

Leczenie wÄ…troby to skomplikowane i trudne zadanie. Najważniejsza jest dobra diagnoza, od której zależeć bÄ™dzie dalsze leczenie. Nie można czekać w nieskoÅ„czoność – należy zgÅ‚osić siÄ™ do lekarza jak najszybciej. Najczęściej stosuje siÄ™ leczenie farmakologiczne, a w niektórych przypadkach (zakażenia wirusowe, autoimmunologiczne zapalenie wÄ…troby) – docelowe. Najtrudniejsze przypadki leczone sÄ… operacyjnie.

Ból wątroby spowodowany jedzeniem lub jednorazowym nadmiernym spożyciem alkoholu, najlepiej łagodzić rozgrzaniem bolącego miejsca i masażem. Warto też zastanowić się nad profilaktyką, czyli zmiana diety oraz zastosowaniem suplementacji.

Artykuł powstał we współpracy z portalem http://essentiale.pl

Bibliografia:

1. Wojciech. Sawicki: Histologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005, ISBN: 83-200-3127-3
2. William Ganong: Fizjologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, ISBN: 978-83-200-3326-7
3. Andrew Laughin: Dieta dla Wątroby. Wrocław: Astrum, 2017, ISBN: 978-83-64786-18-1
4. Michelle Lai, Asha R. Kasaraneni, Zdrowa wątroba. Białystok: Vital, 2017, ISBN: 978-83-65846-16-7